در دنیای امروز، خرده‌فروشی دیگر فقط به معنی فروش کالا نیست؛ بلکه ترکیبی از تجربه، فناوری و ارتباط احساسی با مشتری است. در این میان، نسل Z (افرادی متولد حدود سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲) نقش اصلی را در تغییر رفتار خرید جهانی ایفا می‌کند. این نسل که با اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی بزرگ شده‌اند، دیگر به دنبال خرید سنتی نیستند؛ بلکه انتظار دارند تجربه خریدی سریع، شخصی‌سازی‌شده و دیجیتالی داشته باشند.
اما سؤال اصلی این است که چرا نسل Z چنین انتظاراتی از فناوری دارد؟ چه چیزی باعث شده خرید از دید آن‌ها متفاوت باشد؟
در این مقاله به دلایل اصلی، رفتار مصرفی نسل Z و تأثیر آن بر آینده صنعت خرده‌فروشی می‌پردازیم.
برخلاف نسل‌های قبلی، اعضای نسل Z از همان کودکی با تلفن هوشمند، بازی‌های آنلاین و رسانه‌های اجتماعی بزرگ شده‌اند. آن‌ها اولین نسلی هستند که «دنیای دیجیتال» برایشان بخشی از زندگی روزمره محسوب می‌شود.
برای آن‌ها، خرید از طریق اپلیکیشن موبایل، مقایسه قیمت‌ها در سایت‌های مختلف، دیدن بررسی محصولات در یوتیوب یا تیک‌تاک، همه بخشی طبیعی از فرآیند تصمیم‌گیری است.
به همین دلیل، انتظار دارند فروشگاه‌ها و برندها در هر لحظه آنلاین، پاسخ‌گو و دیجیتال باشند.
نسل Z صبر ندارد! در دنیایی که هرچیز تنها با چند لمس در گوشی در دسترس است، انتظار دارند خرید هم به همان اندازه آسان باشد.
اگر فرآیند خرید طولانی یا پیچیده باشد، خیلی سریع از برند فاصله می‌گیرند. به همین خاطر، برندهای موفق در سال‌های اخیر از فناوری‌هایی مثل:
پرداخت با یک کلیک (One-tap payment)
چک‌اوت خودکار با هوش مصنوعی در فروشگاه‌های فیزیکی
واقعیت افزوده (AR) برای امتحان مجازی محصولات
استفاده کرده‌اند تا تجربه خرید را سریع‌تر و جذاب‌تر کنند.
یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های نسل Z با نسل‌های قبلی، میل شدید به تجربه شخصی‌سازی‌شده است.
آن‌ها نمی‌خواهند پیام تبلیغاتی عمومی ببینند، بلکه انتظار دارند برند دقیقاً بداند چه چیزی دوست دارند.
اینجاست که هوش مصنوعی و تحلیل داده‌ها (Data Analytics) وارد میدان می‌شوند. برندها با تحلیل رفتار خرید، جستجوهای قبلی و علایق کاربر، پیشنهادهایی ارائه می‌دهند که دقیقاً با نیاز فردی هماهنگ است.
مثلاً اپلیکیشن‌هایی مثل Amazon یا Zalando، برای هر کاربر صفحه پیشنهاد مخصوص طراحی می‌کنند.
برای نسل Z، اعتماد به برند به‌سختی به‌دست می‌آید. آن‌ها کمتر به تبلیغات رسمی گوش می‌دهند و بیشتر به نظر کاربران واقعی و اینفلوئنسرها توجه دارند.
قبل از خرید هر محصول، معمولاً چند ویدیو در یوتیوب یا تیک‌تاک می‌بینند، نقد کاربران را بررسی می‌کنند و سپس تصمیم می‌گیرند.
بنابراین برندهایی که از فناوری برای نمایش بازخورد کاربران واقعی، شفافیت در قیمت و اصالت کالا استفاده می‌کنند، شانس بیشتری در جلب اعتماد این نسل دارند.
برخلاف نسل‌های قبل که برند را یک‌طرفه می‌دیدند، نسل Z دوست دارد با برند تعامل داشته باشد.
آن‌ها از برندهایی استقبال می‌کنند که به آن‌ها گوش می‌دهند، بازخورد می‌گیرند و حتی به شوخی‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی پاسخ می‌دهند.
در نتیجه، استفاده از فناوری‌های تعاملی مانند چت‌بات‌های هوش مصنوعی، کمپین‌های مشارکتی، تجربه‌های متاورسی یا واقعیت افزوده، برای جذب نسل Z بسیار مؤثر است.
نسل Z به مسائل زیست‌محیطی و اخلاقی اهمیت زیادی می‌دهد. آن‌ها از برندهایی خرید می‌کنند که شفافیت در زنجیره تأمین و احترام به محیط زیست داشته باشند.
به همین دلیل فناوری‌هایی مثل ردیابی دیجیتال محصولات (Blockchain) و کاهش ضایعات با استفاده از هوش مصنوعی در انبارداری، برایشان ارزشمند است.
برندهایی که بتوانند از این فناوری‌ها برای اثبات پایداری خود استفاده کنند، به‌راحتی اعتماد نسل Z را جلب خواهند کرد.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۴۰٪ از مصرف‌کنندگان فعال جهان را نسل Z تشکیل خواهند داد.
این یعنی جهت‌گیری کل بازار خرده‌فروشی به سمت خواسته‌های آن‌ها تغییر می‌کند.
در آینده نزدیک شاهد خواهیم بود که فروشگاه‌های فیزیکی به مراکز تجربه دیجیتال تبدیل می‌شوند و خرید آنلاین با واقعیت افزوده و هوش مصنوعی کاملاً ادغام خواهد شد.
نسل Z، فقط نسل جدیدی از خریداران نیست؛ بلکه موتور محرک تحول دیجیتال در خرده‌فروشی جهانی است.
انتظارات این نسل از فناوری، برندها را وادار کرده تا تجربه‌ای سریع‌تر، هوشمندتر، شفاف‌تر و شخصی‌تر ارائه دهند.
در دنیایی که هر ثانیه اهمیت دارد، برندی موفق است که بتواند فناوری را در خدمت تجربه انسانی قرار دهد — درست همان چیزی که نسل Z می‌خواهد.
پستهای مرتبط